Одговорна институција
Лице за контакт
Билјана Ристевски , Советник во секторот за следење на системот за јавни набавки и управување со ЕСЈН biljana.drijovska@bjn.gov.mk
Датум на последното ажурирање
31 јануари 2023
Вкупно достигнувања кои треба да се остварат: 2
Остварени Достигнувања: 2/2
Достигнувања кои се на чекање: 0/2
Неостварени достигнувања: 0/2
Достигнувања со значителен прогрес: 0/2
2.1.1 Подготовка на план за објавување кој претставува структурата на податочниот сет и избор на информации кои ќе се објавуваат за секоја јавна набавка.
Подобрување на отчетноста на јавните набаваки, односно објавувавње на известувањата за склучени договори во машински читлив и обработлив формат со цел зголемување на транспарентноста и олеснување на пристапот до постоечките информации за склучени договори за јавни набаваки.
За реализација на заложбата Бирото изготви план и решение, односно развиена е функционалност на Електронскиот систем за јавни набавки, така што сите податоци во модулот „Склучени договори“ заинтересираните страни ќе може со единствен клик да ги презвземаат во обработлив формат.
Првично, по јавното објавување на техничкото решение на ЕСЈН, ќе биде поставен линк на порталот за отворени податоци што ќе редиректира на локацијата за преземање на податоците.
Индикатори: Планот за објавување е подготвен (да)
2.1.2 Објавување на базата на порталот отворени податоци
На Електронскиот систем за јавни набавки (ЕСЈН), во делот Склучени договори и Склучени договори од квартални евиденции додадена е можност за генерирање на податоците кои се дадени во табела на приказ во обработлив формат.
На приказ на веб формата дадена е табела со сите склучени договри. Постои можност да се направи пребарување и филтрирање на договорите по повеќе критериуми. Со кликнување на копчето „Преземи во CSV“ податоците од табелата се преземаат во CSV фајл и истите може да се конвертираат во .xls за полесна обработка за што е објавено и корисничко упатство.
Линковите од склучените договори се достапни на веб страницата на ЕСЈН
Индикатори: Број на објави за јавни набавки кои ги задоволуваат критериумите содржани во планот за објавување на порталот отворени податоци2.1 Јавните набавки како отворени податоци
Кој јавен проблем се адресира со заложбата?
Јавните набавки, на светско ниво, се типично место каде може да се сретне корупција. Постојат многу начини како јавните набавки се инструмент за најразлични трансакции против јавниот интерес а со цел материјално богатење или трговија со влијание.
Во Националната стратегија за борба против корупцијата, јавните набавки се идентификувани како значаен ризик фактор, присутен во повеќето области каде делуваат јавните институции.
Центарот за граѓански комуникации, во најновиот бран на набљудување забележува дека во првите шест месеци од 2021, само 1% од јавните набавки биле контролирани а забележани се неправилности кај секоја петта контролирана набавка.
Во набљудувањето на јавните набавки, од страна на ЦГК, постојано провејува забелешката за ниски стапки на натпревар во јавните набавки. Малата конкурентност кај набавките во економски сектори каде постои конкуренција е значаен индикатор на ризик од корупција.
Република Северна Македонија одржува систем на електронски јавни набавки, кој е јавен и заинтересираните граѓани може да видат податоци за огласи и склучени договори.
Меѓутоа, набљудувањето на јавните набавки од надворешни лица, во прва смисла, медиумите и граѓанските организации е отежнато бидејќи прибирањето на податоци е рачно. Ова значи дека надворешното набљудување е обременето со ангажирање на ресурси и време кое инаку би можело да се посвети на анализа наместо на прибирање податоци.
Главна цел на заложбата
Целта на заложбата е подобрување на отчетноста на јавните набавки преку зголемена можност за надворешен надзор од медиуми и граѓански организации.
Заложбата предвидува објавување на јавните набавки во машински читлив формат, како отворени податоци на владиниот портал за таа намена.
Како заложбата ќе допринесе во решавањето на јавниот проблем?
Транспарентноста на податоците значително делува во намалување на ризиците од корупција. Ослободувањето на информациите кон заинтересираната јавност овозможува подлабоки анализи, и алармирање. Ова во суштина значи дека институциите, со својата транспарентност, овозможуваат поквалитетно вклучување на надворешни актери, како граѓанското општество во ефикасно набљудување, преку партнерски однос на двете страни.
Анализите базирани на удел, обем, вмрежување на договорни органи и економски оператори се современа фаза на алатки за борба против корупцијата и навремено обезбедуваат аларм кој понатаму може да се процесира и од други јавни институции како ДКСК со цел подобрување на политиките и законската рамка. Со базата на јавни набавки во отворен формат, се обезбедуваат услови за развој на такви алатки и подобрување на борбата против корупцијата.
Зошто оваа заложба е релевантна за вредностите на ОВП?
Дополнителни информации
За спроведување на оваа заложба не е потребен дополнителен буџет.
Поврзаност со Глобалните цели за одржлив развој, врска со Цел 16 ,,Мир, правда и силни институции“, Таргет 16.5: Значително намалување на сите форми на корупција и поткуп.
Со мерките од оваа заложба се придонесува кон превенција и борба против корупцијата и заштитата на јавниот интерес преку зголемување на отчетноста и одговорноста на избраните и именуваните лица кон граѓаните.
Други вклучени субјекти
Институции
- Министерство за информатичко општество и администрација
Организации
- Институт за демократија „Социетас Цивилис“ Скопје
- Фондација за интернет и општество Метаморфозис