Законот е донесен во мај 2019 година, а започна со примена од 1ви октомври 2019 година.

Оваа активност ќе се реализира во соработка со Совет на Европа. Целта на соработката е да се избегне преклопувањето со иста активност која е веќе дел од тековен проект кој Министерството за правда го имплементира во соработка со Совет на Европа.

Во смисла на невденото во рамки на проектот  изготвен е Преглед на пристапите и модалитетите за изработка и спроведување на проценка на правните потреби во Северна Македонија кој е доставен на одобрување до Министерството за правда.

Во  втората половина на месец декември 2019 година  се одржа воведна обука за правно зајакнување на вработените во Министерство за правда и Подрачните одделенија за обезбедување на бесплатна правна помош. Учесниците на обуката подетално  беа  запознаени со концептот на правно зајакнување како и со предизвиците од досегашната работа и примена на Законот за бесплатна правна помош. По оваа обука и останатите веќе предвидени обуки за јакнење на капацитетите на вработените, предвидени согласно проектните активности на Совет на Европа , ќе може да се започне со процесот за подготовка на Национален план (стратегија) за правно зајакнување.

Се предвидува активноста да биде спроведена во периодот кој следи земајќи го предвид фактот дека е потребно да отпочне примената на истиот па да се врзи анализа и оценка на капацитетите на подрачните одделенија. Оваа активност ќе се осмисли и реализира согласно надзор и насоки од Раководителот на одделението за обезбедување на бесплатна правна помош при Министерството за правда.

Воедно, Фондацијата Отворено општество – Македонија ангажираше консултант кој разви методологија за следење на законот. Следејќи ја методологијата беа испратени барања за информации од јавен карактер до сите подрачни одделенија на Министерството за правда и беа добиени податоци за имплементација на законот во периодот октомври-декември 2019 година. Дополнително, ќе бидат доставени барања за слободен пристап до информации од јавен карактер до подрачните одделенија, Министерството за правда, основните судови, Управниот и Вишиот управен суд, а со цел прибирање на податоци за спроведување на законот во периодот јануари-декември 2020 година. Податоците ќе бидат обработени и искористени за подготовка на Извештај за спроведувањето на Законот за бесплатна рабна помош. Овој извештај се очекува да биде подготвен до мај 2021 година.

За реализирање на активноста констатирано е дека е потребно да се формира тим во рамки на Министерство за правда кој ќе учествува во спроведувањето на оваа и другите активности. Тимот ќе биде составен од  претставници на Министерството за правда, кои заедно со претставници на Фондацијата Отворено општество – Македонија, други граѓански организации и релевантни институции, ќе работат во насока на заедничко  креирање на соодветни политики за пристап до правда/правно зајакнување.

При Министерството за правда ќе се формира работна група која во пратнерство со граѓанските организации, ќе изработи план за следење на имплементацијата на Целите за одржлив развој. Поконкретно, согласно анализата на прибраните податоци врз основа на утврдена листа со индикатори за следење на имплементацијата на потцел 16.3 – Владеење на правото на меѓународно и национално ниво и еднаков пристап до правда за сите, ќе работи на секој индикатор одделно.

Дополнително во 2021 година ќе биде објавена упте една анализа за имплемнтацијата на потцел 16.3. со цел да се направи споредбена оценка на имплементацијата на оваа потцел во однос на 2018 година.

Активноста се спроведува континуирано и согласно законските обврски.

Дел од активноста е реализирана во рамки на кампањата за запознавање на граѓаните со концептот на правно зајакнување на граѓаните спроведена од страна на Фондацијата Отворено општество – МакедонијаВо соработка со Совет на Европа Министерството за правда започна со спроведување на кампања за запознавање на граѓаните со правото на бесплатна правна помош. Кампањата е во тек и во изминатиот период беа објавени информации во пишаните и електронските медиуми, како и во неколку телевизиски гостувања.

Во соработка со подрачните одделенија на Министерството за правда, адвокати, правници и параправници, граѓанските организации кои обезбедуваат правни сервиси во задницата ќе започнат со организирање на сесии за правно зајакнување на граѓаните. Сесиите опфаќаат теми од интерес на граѓаните: работни односи, извршување, заштита на жртви од родово базирано насилство, социјална заштита и сл.

Предвидено е активноста да се спроведе од почетокот на 2020 година. Беа разгледани можностите за нејзино реализирање па за та цел во Министерство за правда се планира изработка на софтеврско решение за движење на предметите за бесплатна правна помош со кое ќе се опфатат и постоечките бази на податоци со кои располагаат ГО (миграција на податоци).

Во рамките на ова достигнување беше реализирана средба со претставници на Министерството за правда и вработени во IT секторот на министерството на која беше презентирана веб страницата www.pravozajakni.mk и дата базата развиена од страна на граѓанските организации. Во моментот се разгледуваат можностите за достапност на содржините од оваа веб страница,на веб страницата www.pravnapomos.mk/ која за сега содржи информации само за бесплатната правна помош

На почетокот на 2020 година склучен е договор со фирма-изведувач која треба да го  иизготви софтверското решение за движење на предмети за бесплатна правна помош. Одржан е иницијален состанок со претставници на истата по што е започнато со изведување на работатаврз основа на техничката спецификација.