Собранието препознава дека отворените податоци можат да придонесат за транспарентноста, отвореноста и учество на јавноста во работата на закондавната власт.

За таа цел Собранието ќе креира софтверска алатка за податочни сетови.

Системски онлајн пристап до податочни сетови од законодавната власт, за подобар пристап и пребарување од јавноста.

Софтверската алатка ќе овозможи:

 -отворање на податочните сетови во компјутерски читливи формати;

-продуцирање податочните сетови во своето секојдневно работење и хронолошки информации

-објавување на метаподатоци за податочните сетови;

-зголемување на вклученоста на корисниците преку повторно користење на податоците (re-usage)

Заложбата е важна за транспарентноста ЗАЛОЖБАТА Е ВАЖНА ЗА ГРАЃАНСКОТО УЧЕСТВО ЗАЛОЖБАТА Е ВАЖНА ЗА ЈАВНА ОТЧЕТНОСТ

Собранието има своја веб страна за информирање на јавноста. За директно вклучување на граѓани на следниов линк постои можност да се контактира со претседателот на Собранието. https://www.sobranie.mk/kontaktiraj-so-pretsedatelot.nspx

Дополнително, за комуницирање со пратениците граѓаните можат да го користат следниов линк од веб страната на Собранието

https://www.sobranie.mk/prashaj-go-pratenikot.nspx

Предвидувањето на оваа заложба е системски да се подобри пристапот со прием и достава до пратениците на идеите од граѓаните и НВО. Во вториот дел за регистарот на граѓански организации ќе се адресира проблемот на поканување на НВО на настаните од законодавниот процес, без политички влијанија на изборот на НВО-та, и со подеднакво информирање на сите НВО што се во системот за настан, закон и слично на кој може да учествуваат.

Да се генерира системски онлајн пристап за граѓаните да доставуваат идеи до нивните претставници.

Системски пристап на НВО во законодавниот процес.

Активноста за изработка на платформа за предлози и иницијативи вклучува надградба на постоечките (претходно опишани) можности за контакт и комуникација со пратениците, промовирање на можностите за јавноста, администраторски решенија за прибирање на предлозите, доставување и водење евиденција на процеси по преЗаложбата се предлага за изработка на алатка за учество на граѓани во законодавниот процес.

За регистарот на граѓански организации, идејата е да се дефинира процес на преглед и избор на нво за учество на работните тела, јавни и надзорни расправи.

Заложбата е важна за транспарентноста ЗАЛОЖБАТА Е ВАЖНА ЗА ГРАЃАНСКОТО УЧЕСТВО ЗАЛОЖБАТА Е ВАЖНА ЗА ЈАВНА ОТЧЕТНОСТ

Програмирани средства во буџетот на Собранието од 2.000.000 денари за софтверска надградба

Проектирана вредност од 840.000 денари за регистар на граѓани обезбедни од донација на ПСП

Прашањето за работа од далечина беше наментнато од корона пандемијата. За таков тип на работа освен потребната ИКТ опрема, за процесните дејствија согласно деловникот се појави потребата за дигитална авторизација. Ова е регулирано со Законот за електронски документи, електронска идентификација и доверливи услуги и освен набавката на дигиталните сертификати опфаќа и софтверски прилагодувања и други барања кои произлегуваат од законот заедно со обука за целните групи.

Активноста се предлага со цел да се придонесе кон дигитализација на аспекти од работата на Собранието кои барат физичко присуство за авторизација/потпишување документи. Наместо тоа со предложената активност се става можност за користење на дигитален потпис.

Заложбата се предлага за обезбедување и користење на дигитални токени за електронски потписи за пратениците и собраниската служба. Доколку не може да се учествува физички на пленарна или на седница на работно тело, процесно дејствие пратеникот да може да прави од далечина.

ЗАЛОЖБАТА Е ВАЖНА ЗА ЈАВНА ОТЧЕТНОСТ

Активноста ќе се спроведе имајќи ги во предвид, и условено со, соодветни измени и дополнувања на Деловникот на Собранието во врска со можноста пратениците да ги користат дигиталните токени за електронски потписи.

Проектирана вредност од 1.800.000 денари со средства од донација.

Собранието тековно ствара услови за работењето на овие канцеларии заедно со единиците на локалната самоуправа и во тек е ставање во функција на софтверско решение за поврзување на сите канцеларии и следење на активностите на канцелариите. Секоја комуникација на граѓаните со пратениците е важна, и овој институционален облик на комуникација мора да има соодветна поддршка.

Активноста се предлага со цел обезбедување поголема отвореност и запознавање на граѓаните со работењето на канцелариите за контакт на пратениците со граѓаните.

Поголема отвореност и запознавање на граѓаните со работењето на канцелариите за контакт на пратениците со граѓаните.

Заложбата е важна за транспарентноста ЗАЛОЖБАТА Е ВАЖНА ЗА ГРАЃАНСКОТО УЧЕСТВО

Република Северна Македонија е членка на иницијативата за Партнерството за отворена власт од 2011 година. Собранието стана дел како посебна гранка на власта во 2017 година со сопствен акциски план со заложби и активности. Со оглед на планирањето и динамиката за спроведување на заложбите и активностите од ПОВ планот 2021-2023, Собранието смета дека се потребни и соодветни активности за промовирање на механизамите во ПОВ за спроведување и за мониторинг за различни вклучени страни.

Активноста се предлага со цел промовирање на механизамите во ПОВ за спроведување и за мониторинг за различни вклучени страни.

Со повеќе настани и инфорамции за јавноста и вклучените страни до подобро разбирање на процесот и поголем ефект од спроведувањето на заложбите.

Средствата се обезбедни како донација за оваа заложба.

Препознавањето на говор е важно за да се примени во автоматизирањето на транскрипцијата на собраниските седници и седници на комисии, како на македонски така и на албански јазик. Дополнително има можности да се овозможи титлување на живи преноси.

Синтеза на говор може да овозможи преточување на законски текстови во аудио фајлови за инклузија на лица со оштетен вид.

Активноста се предлага со цел автоматизирањето на транскрипцијата на собраниските седници и седниците на комисии.

Решението ќе овозможи  преточување на законски текстови во аудио фајлови, со што ќе ги направи материјалите подостапни за лицата со оштетен вид.

Проектирана вредност од 2.000.000 денари ќе бидат обезбедени или како донација или во буџетот на Собранието за 2022 година.

Воведувањето на електронскиот Судски портал на РСМ (www.sud.mk) во 2017 година се очекуваше да придонесе за поголема транспарентност на судовите, но сѐ уште постојат големи разлики помеѓу квалитетот и обемот на податоците достапни за судовите.  Информациите кои што се објавуваат на веб-страници за секој суд не се унифицирани, не се објавуваат и ажурираат редовно и не сите податоци се објавуваат во отворен формат. На пример извештаите на судовите и биографиите на судиите не се унифицирани, ниту сите може да се најдат на веб-страниците, а во некои случаи се и нејасни. Неконзистентноста при селективната објава на податоците доведува до сомнеж за прикривање на самите податоци што се објавуваат, што директно влијае на довербата на граѓаните во судството како трета гранка на власт во државата. Дополнително,  судовите не се проактивни во споделување на информации поврзани со имотната состојба на судиите, па кај биографиите на судиите не се достапни линкови до страната на ДКСК каде што се објавени имотните состојби за секој судија. Не сите судови имаат објавени податоци за информациите од јавен карактер што треба да се достапни (лице за информации од јавен карактер, меил /телефон), а нема ниту редовна пракса на објавување на податоци којшто некој веќе ги побарал со пристап до информации од јавен карактер. Отвореноста е неопходна за подигнување на довербата на јавноста во судиите, судовите и целиот правосуден систем како и за сфаќањето на јавноста за тоа кој и на кој начинот се  спроведува правдата од страна на судовите. Притоа, отвореноста е една од главните компоненти на легитимноста на судскиот процес и причина поради која јавноста има доверба во работата и одлуките на судовите. Судскиот портал не e прилагоден за користење од страна на корисниците со оштетување на видот.

• Овозможување стандардизирани и унифицирани информации и податоци за судовите и судската пракса и зголемување на бројот на податоците во отворен формат поврзани со судството.
• Проширување на обемот на податоците достапни во отворен формат на порталот.
• Зголемување на обемот и подобрување на квалитетот на податоците и информациите кои се објавуваат.

Зголемениот обем, подобрениот квалитет и редовното ажурирање на податоците кои се дел од судскиот портал доведува до воведување на нова практика во македонското судство која наложува транспарентна и отчетна но пред се видлива работа судовите за граѓаните на РСМ.

Заложбата е важна за транспарентноста овозможува пристап до нови и повеќе информации
го подобрува квалитетот на информациите
ја подобрува пристапноста до информации до јавноста, или овозможува право на информации

Врска со Цел 16 „Мир, правда и силни институции“

Таргет 16.6: Да се развијат ефективни, отчетни и транспарентни институции на сите нивоа.

Таргет 16.10 Да се обезбеди пристап до информации од јавен карактер и заштита на основните слободи, во согласност со националното законодавство и меѓународните договори.

Оваа заложба ќе придонесе за подобрување на јавната одговорност на сите чинители во судство преку подобрување и зголемување на обемот и квалитетот на податоците на судскиот портал.

Во институционалната рамка и практикување на вистинската транспарентност и отвореност на судовите, се појавуваат бројни проблеми и предизвици. Судовите, немаат ресурси, ниту знаење да ги исполнуваат релевантните норми на Судскиот деловник за односи со јавноста. Судиите не се стремат редовно  да комуницираат со јавноста на директен начин преку прес- конференции, интервјуа, електронски медиуми и сл. Постои потреба од обнова на линкот односно поврзаноста помеѓу судовите и медиумите со цел враќање на довербата на јавноста во судството и правосудните органи.

• Подобрување на активната комуникација и транспарентност на судовите со јавноста
• Воспоставување на сеопфатна рамка според која судовите би комуницирале со јавноста и медиумите
• Изработка на Стратегија за отвореност на судството
• Развивање на соработката со Судско-медиумскиот совет

Преку реализација на заложбата се воспоставуваат долгорочни насоки за подобрување на транспарентноста и отвореноста на судството преку воспоставена методологија за комуникација со јавноста

Заложбата е важна за транспарентноста овозможува пристап до нови и повеќе информации
го подобрува квалитетот на информациите
ја подобрува пристапноста до информации до јавноста, или овозможува право на информации

Врска со Цел 16 „Мир, правда и силни институции“

Таргет 16.6: Да се развијат ефективни, отчетни и транспарентни институции на сите нивоа.

Таргет 16.10 Да се обезбеди пристап до информации од јавен карактер и заштита на основните слободи, во согласност со националното законодавство и меѓународните договори.

Оваа заложба ќе придонесе за зголемување на отвореноста на судовите во Република Северна Македонија преку редовно споделување на информации со медиуми и јавноста.

Судскиот совет на РСМ има двојна улога кога станува збор за транспарентноста на правосудниот систем. Од една страна тој има активна улога, односно треба да ја мониторира транспарентноста и отвореноста на судството. Од друга страна тој се јавува како пасивен субјект кој треба да исполни законски обврски со цел да постигне транспарентност.

Законот за Судскиот совет на РСМ предвидува обврски за Советот на својата веб-страница задолжително да објави податоци околу: изборот на неговите членови (член 14 и член 25), обработените квартални и годишни извештаи за работата на судството (член 36, ст. 1, точка 14), записници од своите седници (член 39), одлуките донесени во повторената постапка (член 72, ст. 5), своите годишни извештаи.

Според некои понови анализи, достапноста на Судскиот совет на РСМ се оценува слабо, односно се констатира дека Судскиот совет нема добри канали за комуникација со граѓаните и со медиумите. Не постои водич за покренување жалби и претставки од граѓаните преку веб порталот и не постои водич за медиумите. Обврските на Судскиот совет кои произлегуваат од претставките од граѓаните се регулирани со Законот за Судскиот совет на Република Северна Македонија. Сепак на веб страната на Судскиот совет не можат да се најдат никакви информации за поднесување или одговор по претставки од граѓаните на РСМ.

Принципот на транспарентност е исто така на ниско ниво бидејќи освен добри оценки во поглед на достапните информации за организациската структура, се оценува дека не постојат политики за јавни набавки и не се објавуваат информациите поврзани со спроведените јавни набавки.

Судскиот совет е имател на информации согласно Законот за слободен пристап. Тоа значи дека тој е должен да ги исполнува обврските кои произлегуваат од тој Закон.

• Зголемена достапност и квалитет на информациите со кои располага Судскиот совет, и олеснување на пристапот на граѓаните за поднесување претставки до Советот.
• Стандардизирање на квалитетот и обемот на податоците кои задолжително треба да ги објават судовите.
• Воспоставување на стандарди и начин на објавување на податоците на веб-страницата на Судскиот совет.
• Полесен пристап за покренување жалби и претставки од граѓаните преку веб-страницата на Судскиот совет на РСМ.
• Подобрување на функционалноста на веб-страницата на Судскиот совет на РСМ.

Заложбата директно влијае на пристапот до информации, отчетноста на институциите но и на учеството на јавноста во работата на судовите преку овозможување на стандарди и процедури за објавување на податоци и воспоставување алатки за поднесување на поплаки и претставки од страна на граѓаните на РСМ.

Заложбата е важна за транспарентноста овозможува пристап до нови и повеќе информации
го подобрува квалитетот на информациите
ја подобрува пристапноста до информации до јавноста, или овозможува право на информации

Врска со Цел 16 ,,Мир, правда и силни институции“ Таргет 16.6: Да се развијат ефективни, отчетни и транспарентни институции на сите нивоа.

Оваа заложба ќе придонесе за зголемување на отвореноста на Судскиот совет на РСМ преко подобрување на квалитетот и достапноста на податоците и информациите за неговото работење.

Во Законот за Судскиот совет член 92, ст. 1, точка 5 е новина во македонската правна рамка, согласно кој, Судскиот совет цени дали претседателите на судовите доследно се грижат за односите со јавноста. Судскиот совет тоа треба да го врши преку увид во веб-страницата на судовите, односно преку проверка на соопштенијата, одлуките, анализите и извештаите кои се објавени. Судскиот совет, исто така, треба да оценува дали претседателот на судот се грижи за соодветно постапување по барањата за слободен пристап до информации од јавен карактер.

На крај од 2019 година, Судскиот совет донесе и усвои нов Деловник за работа на Судскиот совет на Република Северна Македонија, меѓутоа сѐ уште не е започнато со вршење на надзор над веб-страниците на судовите. За Судскиот совет да ги мониторира веб-страниците на судовите, односно да ја оценува работата на претседателите, треба да се воспостават конкретни процесни правила за таа намена (кој вработен или која организациска единица во рамки на Судскиот совет на РСМ ќе го врши увидот во веб-страниците на судовите, како тоа лице / таа организациска единица ќе го известува Судскиот совет за наодите, како членовите на Судскиот совет ќе оценувааат дали претседателот на конкретниот суд постапил согласно законот или не и слично).

• Зајакнување на активната улога на Судскиот совет во следење на обезбедување на транспарентост од страна на претседателите на судовите во односите со јавноста,
• Подготвување на нови акти за внатрешна организација и систематизација на работни места согласно новиот Деловник за работа на Судскиот совет на РСМ

Заложбата предвидува активности што се целосно во насока на зголемување на транспарентноста на судовите преку воведување на систем на мониторинг на работата на претседателите на судовите во РСМ преку веб страните на судовите.

Заложбата е важна за транспарентноста овозможува пристап до нови и повеќе информации
го подобрува квалитетот на информациите
ја подобрува пристапноста до информации до јавноста, или овозможува право на информации

Во врска со целта 16 „Мир, правда и силни институции“ Таргет 16.6: Да се развијат ефективни, отчетни и транспарентни институции на сите нивоа.

Оваа заложба е важна за подобрување на јавната одговорност на Судскиот совет на Република Северна Македонија преку подобрување на правилата и механизмите со кои ќе се обезбеди одговорност на членови на Судскиот совет и вработените во спроведување на активна улога во обезбедување на транспарентност на судовите.