5.2 Зголемена информираност на граѓаните за активностите на институциите поврзани со климатските промени преку унапредување на интерсекторската соработка помеѓу Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство и Министерството за животна средина и просторно планирање

Мерките и активностите што се планираат и спроведуваат во двете министерства, најчесто, не се координирани и нема редовна соработка на полето на климатските промени, па министерствата работат засебно како институции иако во делот на климатските промени е потребен нивни заеднички ангажман којшто ќе се оствари токму преку спроведувањето на оваа заложба. Заложбата предвидува редовна размена и споделување на информации поврзани со климатските промени, како и нивно јавно објавување на веб-страниците на двете министерства, но и зајакнување на интерсекторската соработка и координација помеѓу двете министерства.

1. Каков проблем адресира заложбата?

Недостасува редовна соработка помеѓу двете посочени министерства, поради што за голем дел од активностите поврзани со климатските промени кои се применуваат во делот на животната средина, земјоделците најчесто остануваат незапознаени. Нема редовно споделување на информациите кои што се поврзани со климатските промени, можностите за едукација, нови регулативи и слично или, пак, ако ги има, тогаш ги има само во едно од двете министерства. Тука особено би го напоменале фактот дека земјоделското производство е најмногу погодено од климатските промени и потребен е заеднички ангажман на двете министерства во насока на зголемена информираност на сите граѓани, но и примена на мерки коишто ќе ги опфаќаат сите сектори што се погодени од климатските промени. Изминатите 20 години, и да се говорело за климатски промени, можеби предизвикот не се сфаќал сериозно. Сепак, сега веќе е дојдено до состојба каде што секој чекор и мерка се важни за да се ублажат ефектите. Особено последниве неколку години нашата земја е погодена од ефектите на климатските промени, па имаме и значителни намалувања на земјоделското производство во одредени региони, а тоа влијае на одржливиот развој како на заедницата, така и на националните политики и мерки. Токму затоа е потребна интервенција којашто, преку унапредување на соработката помеѓу министерствата, ќе влијае директно и врз унапредувањето на информираноста на граѓаните, а така ќе се зголеми и транспарентноста и отчетноста на двете министерства во делот на климатските промени, а во исто време ќе им се дадат и доволно информации на граѓаните за да може да се вклучат и во процесите на донесување одлуки.

2. Кои се причините за проблемот?

Кога се зборува за климатските промени се добива впечаток дека двете министерства работат засебно наместо да ги здружат своите капацитети, знаења и делување на терен. Истото важи и за законската регулатива. На пример, се носи Закон за климатска акција во којшто многу малку, речиси воопшто, не се консултираат земјоделските здруженија или земјоделците. При изработката на извештаи,  особено, на пример, за Поглавјето 27, климатските промени и нивните ефекти се земаат од аспект само на животната средина, но не и од аспект на земјоделското производство или другите активности и ефекти во секторот. Токму затоа е потребно да се унапредат соработката помеѓу двете министерства и размената на информации во делот на климатските промени. Тоа ќе ја зголеми и можноста за учество на граѓаните како во процесот на донесување одлуки, така и во делот на спроведувањето на законската регулатива поврзана со климатската акција. Во исто време ќе се унапреди и степенот на информираност, но и навремено стигнување на информациите до сите засегнати страни.

1. Што е досега направено за да се реши проблемот?

Министерството за животна средина и просторно планирање има изготвено и посебна веб-страница наменета за зголемено информирање на јавноста во делот на климатските промени https://klimatskipromeni.mk/, но тоа не е случај и со Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство, па бидејќи информациите веќе постојат и се објавени, за целосно решавање на проблемот, се предлага заложбата за зголемена соработка и размена на информации меѓу овие две институции

2. Какво решение предлагате?

Се предлага формирање на интерсекторска група помеѓу двете министерства во која што ќе членуваат сите засегнати страни, како и координација на веб-страниците на двете министерства во делот на климатските промени и редовно информирање за активностите и состаноците на двете ИПА секторски групи во рамките на министерствата. Секако дека во текот на спроведување на заложбата се можни и други мерки и активности кои што институциите би ги предложиле, а коишто ќе значат надминување на овој проблем и ќе го зголемат заедничкото делување и координација во областа на климатските промени. Со унапредувањето на соработката помеѓу министерствата, како и отворањето на посебен „таб“ на веб-страницата на МЗШВ каде што ќе се споделуваат информации  и можности за едукација и вклучување во спроведувањето на законската регулатива во делот на климатските промени, директно ќе се придонесе како кон поголема информираност на граѓаните и кон поголема транспарентност и отчетност на министерствата во делот на климатските промени. Во исто време ќе се зголеми и отвореноста на ИПА секторските групи во двете министерства, па и на ниво на планирање ќе има поголема координација кога станува збор за делувањето во областа на климатските промени.

3. Какви резултати сакаме да постигнеме со спроведување на оваа заложба?

Во период од две години би се  постигнала редовна информираност и координирани активности помеѓу двете министерства на полето на климатските промени, но и заедничко делување на терен во соработка со општините и граѓанските организации. На таков начин ќе се зголеми информираноста кај пошироката јавност и кај засегнатите страни за активностите кои што ќе се преземаат на полето на климатските промени и ќе се овозможи заеднички координиран пристап и одговор на ефектите предизвикани од климатските промени во сите сектори кои што се зафатени од нив. Така ќе создадеме една нова практика на размена на информации помеѓу институциите, но и ќе се придонесе кон поголема транспарентност и соработка на институциите со граѓаните, а во насока на спроведување на регулативата поврзана со климатските промени.

1.Како заложбата ќе ја промовира транспарентноста?

Заложбата ќе придонесе кон зголемена транспарентност, но и подобрување на пристапот на граѓаните до информациите и активностите поврзани со климатските промени. Тоа ќе ги направи во исто време и двете министерства поотворени и потранспарентни кон граѓаните, а во исто време ќе се зголеми и довербата кај граѓаните во институциите откако ќе ги увидат заедничките вложувања на институциите во унапредувањето на информираноста и вклученоста на граѓаните во процесите поврзани со одговорот на државата и институциите кон ефектите од климатските промени и Зелената агенда на државата.

2.Како заложбата ќе помогне да се поттикне одговорноста?

Ваквата заложба ќе ги отвори процесите на работа во делот на климатските промени и во исто време ќе овозможи зголемување на можностите за мониторинг на спроведените активности од страна на граѓаните. Преку пристапот до информациите кои што се поврзани со климатските промени како и унапредувањето на соработката и взаемното делување на овие две институции граѓаните редовно ќе бидат запознаени со процесите кои што се одвиваат во оваа област, а кои што ги има многу особено во делот на донесување на законска регулатива и подзаконски акти коишто треба да ги спроведуваат токму граѓаните со поддршка на институциите, па така ќе се овозможи олеснување и на овие процеси преку спроведување на заложбата.

3.Како заложбата ќе го подобри учеството на граѓаните во дефинирањето, спроведувањето и следењето на решенијата?

Преку зголемувањето на информираноста во делот на климатските промени ќе се создадат и услови граѓаните, а особено земјоделците да се вклучат во процесите на донесување одлуки и/или спроведување на законската регулатива и подзаконските акти. Во исто време преку едукацијата ќе се овозможи и проактивна вклученост на граѓаните во спроведувањето на законските решенија, но и во делот на мониторинг на резултатите од спроведувањето на законската регулатива на ниво на држава.

Други вклучени субјекти

Институции

• Министерство за земјоделство,шумарство и водостопанство
• Министерство за животна средина и просторно планирање

Организации

• Рурална коалиција